Kościół we Włostowie - historia

Wieś Włostów powstała przed 1153 r. Pierwszy kościół, według starej tradycji, wybudować miał we Włostowie Piotr Dunin Włast, herbu Łabędź. W tej właśnie świątyni miał być ochrzczony ok. 1160 r. bł. Wincenty Kadłubek, urodzony w pobliskim Karwowie.

Parafia i murowany kościół pw. św. Jana Chrzciciela wzmiankowany jest w spisie odprowadzających świętopietrze w 1326 r. Kościół parafialny pw. św. Jana Chrzciciela wzniesiony został prawdopodobnie z fundacji Poraitów w II poł. XIII w. lub na początku XIV w. Pierwszą rozbudowę świątynia przeszła jeszcze w XIV w. Wtedy też mogła otrzymać wieżę. W I poł. XVI w. kościół został przekształcony (w 1586 r. dobudowana została kaplica, którą ufundowali ówcześni właściciele dóbr włostowskich Wojciech Wielicki i jego żona).

Dalsze zmiany w architekturze tego zabytku nastąpiły w XVIII w. Włostowski kościół został silnie zniszczony w czasie działań wojennych w II poł. 1944 r. (spalony przez Niemców 6 sierpnia) i w styczniu 1945 r., kiedy to rejon ten znalazł się w ogniu ciężkich walk radziecko-niemieckich. W pierwszych powojennych latach nie nadawał się do użytku. Nabożeństwa odbywały się wtedy w kaplicy grobowej Karskich na cmentarzu. Kościół odbudowany został w latach 1945-1947 staraniem ks. Tadeusza Garbacza. W latach 1974-1984 kościół był restaurowany, malowany i został uroczyście poświęcony. Konserwacja świątyni miała miejsce również po 2000 r. Świątynia jest romańska, z łamanego piaskowca i ciosu. Prostokątna nawa i prawie kwadratowe prezbiterium nakrywają sklepienia – nawę kolebkowe, prezbiterium krzyżowe.

Z romańskich elementów konstrukcyjnych sklepień nawy pozostały tylko fragmenty żeber, starannie opracowane rzeźbiarsko i noszące ślady polichromii. Zachowała się też polichromia przy północnym ościeżu okna w prezbiterium, o motywach geometrycznych czworoliści. Od strony zachodniej dobudowana jest pięciokondygnacyjna, gotycka wieża, a bryłę kościoła uzupełniają zakrystia i położony nad nią skarbczyk przy północnej ścianie prezbiterium (I poł. XVI w.), kaplica św. Wojciecha z kryptą przy północnej nawie (kon. XVI w.) oraz kruchta od południa (XVIII w.).

Wschodnie szczyty nawy i prezbiterium są trójkątne, ozdobione gotyckimi sterczynami z I ćwierci XVI wieku. Z kruchty pod wieżą i z kruchty południowej prowadzą do nawy ostrołukowe, kamienne, gotyckie portale z XV w. Nad drzwiami łączącymi prezbiterium z zakrystią zachowały się fragmenty nadproża portalu gotycko-renesansowego z początków XVI stulecia.

Wiadomości lokalne